Covalima (TCCT) 30-05-25-Covalima nudar fatin estratejiku ba dezenvolvimentu nasaun nian iha futuru maibe sei sai mos risku no ameasa ba HIV SIDA tanba hahu husi tinan 2012 to’o 2025 numeru kazu moras hada’et HIV/SIDA iha Munisipi Covalima sa’e ona to’o sia nulu resin hat (94).
Tanba ne’e Prezidente Institutu Nasional Komabate HIV/SIDA. I.P, Daniel Marçal husu Covalima oan tenke kuidadu an hodi prapara ida idak nia saude liu liu ses husi ransu livre no mos halo sexsu livre.
“Haree mos Suai hanesan fatin estratejia ida ba dezenvolvimentu futuru nasaun nian husi parte infraestrutura, husi parte industria no husi parte hotu sei la’o iha Suai, haree ba fronteira besik loos ho Malaka, Atambua, Indonezia, maibe iha parte ida ita haree mos ba iha kazu HIV/SIDA barak loos ona, no kazu ne’e iha Suai agora sa’e ona ba 94, maibe husi numeru 94 ema ida ne’ebé primeiru ne’e, maibe ba ema segundu no terseiru ne’e ita seidauk hatene, signifika kazu ne’e barak ona iha ne’e, entaun Suai ne’e sai fatin estratejiku ba futuru nasaun nian, se ita nia joven sira lakohi esforsu hodi kuidadu an, maka ba futuru mos Suai sai ameasa, tan ne’e ho informasaun ne’ebé Institutu Nasional Komabate HIV/SIDA. I.P, mai fahe ba komunidade sira ne’e autoridade sira konkorda no apresia, tanba kazu HIV ne’e ameasadu ba ema nia vida” informa Prezidente Institutu Nasional Komabate HIV/SIDA. I.P, Daniel Marcal, ba jornalista sira hafoin remata sosializa informasaun moras HIV/Sida nia ba komunidade sira iha Suku Thasilin, Postu Administrativu Zumalai, Kinta (29/05).
Notisia Relevante : https://www.rcct.tl/covalima-deteta-kazu-hiv-sida-83-maioria-afeta-ba-idade-produtivu-15-44/
Fatin hanesan Administrador Postu Administrativu Zumalai, Alipio Magno, fundamenta hodi husu ba komunidade hotu iha Zumalai, liu liu xefe familia sira atu mantein displina iha uma laran hodi prevene da’t husi moras HIV/SIDA.
“Primeiru ita respeita malu, fen ho laen respeita malu, kuandu ita la disiplina iha familia uma laran maka moras sira ne’ebé bele iha Zumalai laiha maibe ita sei dada husi fatin seluk, ne’e tanba ita nia disiplina movimentu laiha, tanba ida ne’e maka nudar autoridade lokal fo mensajem ba komunidade Zumalai iha suku-8 nia laran tomak rona informasaun sira hensan ne’e, bainhira atu la’o ba ne’ebé, lao ho loos no fila fali mai ho loloos atu nune’e ita evita tiha ka redus tiha moras sira ne’e labele hada’et tan ba futuru” nia husu ba komunidade Zumalai.
Atu evita no redus kazu HIV/SIDA Prezidente Institutu Nasional Komabate HIV/SIDA. I.P, Daniel Marçal husu komunidade sira liliu ba joven sira atu hakbesik ba iha fasilidade saude hodi halo teste (hasai ran), tanba numeru kazu HIV/SIDA hamotuk 94 ne’e maioria kona ba joven sira ne’ebé ho idade produtivu.
Lee tan : https://www.rcct.tl/kazu-hiv-sida-sae-iha-covalima-tanba-ms-sei-menus-rekursu-atu-halo-kontrola/
https://www.rcct.tl/pasiente-nain-halai-ba-atambua-hafoin-deteta-positivu-hiv-sida/
Jornalista : Julio Salinas
Editor : Ghamot Nahac