COVALIMA (RCCT)28-05-23-Xefe Aldeia Maubessi, Agapito de Jesus, Hateten, komunidade iha Aldeia Maubessi, Suku Beiseuk, Postu Administrativu Tilomar maioria moris dependensia deit ba iha halo to’os no hakiak animal.
“Populasaun iha Maubessi durante ne’e ninia moris ne’e halo to’os no hakiak animal hanesan fahi, manu, karau, kuda no bibi, bainhira animal sira ne’e hakiak boot no iha ona oan barak balu bele fa’an hetan osan hodi suporta oan ba eskola no balu uza ba han kalan ho loron nian” informa Xefe Aldeia Maubessi, Agapito de Jesus, ba jornalista sira iha nia hela fatin Aldeia Maubessi Sabadu (27/05).
Nia sublina, maioria komunidade sira iha Maubessi moris ho halo to’os deit, balu kuda modo, tomati tan ne’e povu hakarak husu liliu ba governu atu hadi’a estrada atu nune’e povu bele lori sira nia produtu asesu ba merkadu hodi bele hetan osan.
Nia dehan, komunidade hakiak animal hanesan manu, fahi karau buat sira ne’e sei labele folin tanba atu lori ba fa”’ leba lori lao tun ba iha merkadu Salele do’ok no atu lori ba to’o iha merkadu Suai mos presija estrada diak maka tula iha kareta kuandu estrada ladiak kareta labele halo movimentu.
Nia afirma kuandu komunidade maka iha situasaun urjente ruma liliu ba inan isin rua atu partu no ema ne’ebe moras maka atu ba iha Suai lalais ne’e tenke selu motorizada ojek ne’e husi Maubessi ba to’o Suai $ 10 ba mai $ 20 maibe ne’e obrigasaun tenke selu, osan laiha impresta ema nian tanba atu hadau moris husi mate.
Maibe komunidade ne’ebe hakarak lori produtu ba fa’an iha merkadu susar, dala ruma produtu sira hanesan aidila, hudi aifarina, batar bele rai no lori fo han deit animal sira atu asesu ba merkadu susar dalan ladiak kareta labele tama.
Xefe aldeia ne’e informa Suku Beiseuk iha fasilidade saude ida iha Foho Lulik maibe distansia dook husi Maubessi sa tan estrada ladiak kuandu udan motor mos labele uza lao ain deit liliu ba inan isin rua sira araska tebes atu asesu ba fasilidade saude sira.
Nia dehan iha eleisaun povu ba vota manan laos povu maka hetan fali kadeira, maibe povu nia manan hakarak estrada diak, povu nia manan ne’e hakarak atu moris diak.
Xefe aldeia informa total uma kain iha Aldeia Maubessi hamutuk uma kain-60, total ema entre feto ho mane inklui ema ki’ik to’o ema boot hamutuk ema na’in-128.
Xefe Suku Beiseuk, Saturninho Cardoso Maia, hatete maioria komunidade iha Suku Beiseuk moris ho vida agrikultor, problema boot difikulta sira atu lori sira nia modo, ka animal asesu ba merkadu maka estrada.
“Iha hau nia suku Beiseuk ne’e maioria komunidade sira nia moris ho vida agrikultor, vida agrikultor problema ida difikulta sira atu lori sira nia produtu lokal asesu ba merkadu araska bainhira estrada ladiak” nia informa.
Nia dehan problema boot liu iha Suku Beiseuk maka estrada ho bee moos, kona-ba eletrisidade iha Beiseuk kobre hotu ona laiha problema, ba edukasaun iha problema uitoan tanba eskola balu sei menus sala aula no sei menus manorin na’in, kona-ba fasilidade saude ida iha Foho Lulik ne’e diak, postu saude ida fali Wetaba ne’e mos diak agora halo hela atendimentu, maibe postu saude ida ne’ebe foin halo konstrusaun ne’e ninia kondisaun ladun diak.
Entertantu total xefe familia iha Suku Beiseuk hamutuk-732, total abitante feto no mane hamutuk ema na’in-3.106.(azu)