COVALIMA—-Governu liu husi Ministru Obras Publika Abel Pires, ne’ebe akompanha husi autoridade iha Munisipiu Covalima hala’o inaugurasaun ba projetu bee moos, iha Aldeia Duut no Busadão, Suku Belekasak, Postu Administrativu Maukatar, Munisipiu Covalima.
Ministru Obras Publika Abel da Silva Pires, dehan projetu bee moos ohin bele hala’o ona inagurasaun tanba simu proposta husi xefe suku iha tinan kotuk.
“Iha tinan kotuk kuandu hau hasoru hau nia kolega Xefe Suku Belekasak ne’e, hau husu ba nia dehan karik iha problem abele hato’o mai para ita resolve, maibe nai liu dehan problema boot ;iu iha Belekasak maka bee moos, eletrisidade, no estrada entaun hau husu kedas ban ai liu rai halo proposta ita resolve lalais, maka ohin ita hotu mai inagura ona ne’e” informa MOP Abel da Silva Pires, iha nia diskursu hafoin hala’o inagurasaun ba Projetu Bee Moos iha Suku Belekasak, Kinta(18/05).
Ministru Abel hakfodak no kontente tanba Aldeia Duut ho Busadão foin primeiru ves hetan bee moos tanba durante tinan barak nia laran la asesu ba bee moos.
“Hau hakfodak no kontente dal aida tan, kuandu hau rona ita nia nai liu rai hatete katak Aldeia Duut ho Busadão ne’e foin primeiru ves iha istoria ita nian hetan fasilidade ba bee moos, dezde kedas tempu Portugues mai ukun mos laiha, Indonezia mai ukun durante tinan 24 nia laran mos komunidade iha aldeia ne’e la asesu ba bee moos, mai to’o ita ukun an tama ona ba tinan 20 mai to’o ohin maka aldeia rua ne’e foin bele asesu ba bee mos” Ministru Abel informa.
Ministru Abele dehan bee ne’e importante, bee ne’e maka bele halo ema moris, bee laiha moris laiha, eletrisidade mos importante kuandu nia mate bele sunu lilin ou sunu kamii, maibe bee laiha ema, balada no ai horis sira bele mate hotu, kuandu bee laiha maske dook mos tenke ba buka kuru lori mai uma.
Vise Prezidente Cruz Vermelha Timor-Leste (CVTL), Munisipiu Covalima, Pedro Amaral, orgullu implementa projetu bee-moos sevisu ho durasaun fulan rua de’it bele finaliza projetu bee-moos no ohin bele entrega ona projetu bee moos ba komunidade, iha suku Belekasak, postu administrativu Maucatar, Munisipiu Covalima.
“Ho projetu ida ne’e hau sente no orgulhu katak bele hala’o de’it iha fulan rua nia laran remata, ida ne’e tanba hetan tulun husi nai ministru tanba buar obra barak mak nia mai halo ona ba suku ida ne’e ohin it abele inagura ona” informa Vise Prezidente Cruz Vermelha Timor-Leste (CVTL), Munisipiu Covalima, Pedro Amaral.
Nia dehan Projetu konstrusaun bee mos fundu mai husi Minnisteriu Obras Publika ne’ebe implementa husi Cruz vermelha Timor-Leste (CVTL) hahu hala’o servisu iha loron 7 Marsu 2023 no loron 18 fulan Maiu hala’o inagurasaun,
Nia dehan regra husi CVTL la halo diskriminasaun ba povu iha Maukatar katak projetu CVTL ne’e uluk hala’o ona iha SUku Holpilat agora daudaun inagura fali iha Suku Belekasak, durante serbisu la’o CVTL la fo han ba serbisu na’in sira maibe serbisu kontriuisaun husi komunidade rasik.
Tan ne’e nia husu ba komunidade atu kontinua simu nafatin CVTL bainhira hetan fiar husi governu hodi mai kaer projetu ee moos iha Maukatar, laiha osan han karik husu ba komunidade atu simu nafatin programa CVTL mai iha suku ida ne’e ou mai iha postu Maukatar laran tomak, tanba ho nai ministru nia tulun fo han ba serbisu na’in sira no aselera serbisu durante fulan rua bele remata ohin halo inagura.
Xefi suku Belekasak Leonito Gusmao, dehan Suku Belekasak iha xefe familia 818, total populasaun iha suku ida ne’e hamutuk ema-3.579, kompostu husi aldeia 7.
“Hau atu konta istoria uitoan kona-ba terus povu ida ne’e nian Belekasak iha familia 818, total komunidade iha suku ida ne’e hamutuk ema-3.579 ho nia aldeia-7, maibe durante ne’e iha aldeia lima maka asesu ona ba bee moos maibe ita nia aldeia Busadão no Duut durante ne’e nunka hetan bee moos hahu kedas Portuguese nia tempu, Indobezia nia tempu no tama on Timor ukun an tama on aba tinan-20 resin ohin foin maka asesu ba bee mos” nia esplika.
Xefe Suku Belekasak agradese ba MOP, CVTL no Prezidente BTL ne’ebe ho fuan boot no domin boot tomak, proposta ida ne’ebe iha tinan kotuk nudar xefe suku dirije proposta direita ba MOP Abel da Silva Pires, Prezidente BTL, CVTL, proposta ne’e hato’o direita maka ohin loron bele remata no halo ona inagura.
“ita agradese mos ba grupu komunitaria sira ne’ebe maka dirije husi ita nia CVTL Munisipiu COvalima serbisu hamutuk ho ita nia komunidade husi aldeia rua, veteran nia oan sira xefe aldeia na’in rua ho nia membru konsellu tomak hala’o serbisu durante fulan rua nia laran ho voluntariu, ne’e hanesan autoridade suku ida ne’e atan hau agradese tebes bai mi hotu” nia agradese.
Xefe suku esplika projetu bee moos ne’ebe hala’o serbisu iha kilo metro-4 resin ne’ebe konstrui ho fulan rua deit serbisu remata.
Xefe suku husu ba komunidade tomak liliu iha aldeia Duut no Busadão atu kuidadu didiak ba bee ne’ebe governu fasilita, bee tenke dura to’o tinan naruk, utiliza bee ho loloos tanba bee ne’e dala ruma iha bai loro naruk bele sai menus, tan ne’e husu ba grupu ne’ebe forma ona atu bele tau matan hodi kontrola ho didiak ba bee ne’ebe mak iha.
Antes atu hahu serimonia inagurasaun projetu bee moos komunidade simu Ministru Obras Publika Abel da Silva Pires ho kultura suku Belekasak nian ho baku liku rai.
Entertantu partisipa iha serimonia inagurasaun bee moos iha Aldeia Duut hetan partisipasaun husi Ministru Obras Publiku, Abel da Silva Pires, Representante Administrador Munisipiu Covalima, Francisco Mendonca Tatamero, Vise Prezidente Cruz Vermelha Timor-Leste (CVTL), Munisipiu Covalima, Pedro Amaral, Prezidente Autoridade Nasional Agua no Saneamentu (ANAS), Vise Prezidente EDTL.EP, xefe departementu sira iha munisipiu Covalima, xefe suku Belekasak no Xefe suku Matai, inklui komunidade husi aldeia rua ne’ebe iha tempu naruk nia laran asesu ba bee moos.(azu)