Maske Distinasaun ba Kareta Marka Toyota Hilux ne’e nia na’in hela permanente iha Suku Kamenasa Postu Administrativu Suai maibe kareta ne’e sei ho dokumentu Indonesia nian hodi halo sirkulasaun iha timor leste hahu kedas iha tinan 2018, tan ne’e Diretór Alfadega Postu Integradu Salele Nuno Nuguera dehan, Asegura transporte privadu ne’e tanba konsidera laiha dokumentu orizinal hanesan STNK no laiha karta Pemberitahuan Expor Barang (PEB) no Invoice husi indonesia.
“Horseik iha kareta ida ho sapa matrikula DH. 8017 EG ho nia na’in maka Emeliana Samara ne’ebé nia destinasaun iha Suai, Kamanasa, Timor-Leste kareta ne’ebé ami halo asegura iha area juridiku Alfandega nian tanba iha dokumentus problema hanesan laiha STNK, dokumentus orijinal ida mos laiha, sira mos laiha PEB ou invoice ba kareta ninian laiha tama mai Timor tanba kareta ne’e sei sapa matrikula Indonezia nian, agora kestaun ida maka kareta DH na’in hela permanente iha Timor-Leste lori tinan barak ona hodi halo sirkulasaun iha teritoriu juridiku Timor-Leste ho razaun hirak ne’e ami konfirma ho diresaun nasional parte juridiku ninian hodi fo liasaun para ami bele halo asegura kareta refere iha area juridiku Alfandega nian,” Esplika Diretor Servisu Alfandega Covalima, Nuno Nuguera Iha nia k’nar fatin Fronteira Postu Integradu Salele, Kuarta (27/03).
Nia realsa, alende laiha dokumentu orizinal hanesan PEB no STNK, kareta Marka Toyota Hilux ne’ebé Alfandega asegura ne’e, iha mos problema ho duransa ba produsaun ne’ebé tuir lei proibidu atu hatama mai timor leste, tanba ne’e Alfandega sei notifika kareta na’in hodi halo investigasaun konaba kareta ne’e tuir Codigo Aduaneiro Nu 14/2017.
“Ami sei halo notifikasaun ba na’in ba kareta hodi halo investigasaun, sira nasional, parte juridiku nian atu mai halo investigasaun konaba kareta refere, kareta refere mos iha problema ba halo produsaun tuir lei ne’e produsaun kleur ona labele tama iha Timor hahu husi tinan 2018 mai k’raik labele tama ne’e proibidu, ida seluk estadu liu husi diresaun jeral aduaneru lakon taxa ba estadu tanba la halo garantia konta bankaria hodi depozito tasa ne’ebé komete pursentu 3 kada fulan Alfandega lakon ho ida ne’e durante tinan hira kedas ona, ho razaun hirak ne’e maka ami halo detensaun ba kareta iha area juridiku Alfandega nian, tuir planu depois investigasaun ami sei notifika tenke selu durante tinan barak halo sirkulasaun iha Timor” Tenik Diretór Alfandega Covalima, Nuno Nuguera.
Tuir Codigo Aduaneiro Nu 14/2017, Kareta sira ho dokumentu estrajeiru maka atu halo sikulasaun iha iha timor leste liu fulan tolu to’o tinan ida ne’e tenki iha karta temporariu importasaun, depende ba pedidu, maibe konaba selu stiker ne’e iha polisia trazitu fronteira, ho durasaun sikulasaun semana ida to’o fulan ida.
“se karik hakarak nafatin halo sirkulasaun tenki halo tempurariu importasaun konaba kareta refere, tempurariu ne’e dokumentus kareta nian tenki kompletu maka bele, tempurariu ne’e tenki iha bankaria ka deposito iha banku depois lori resivu mai, kareta ami bele halo sirkulasaun iha entrada ita nia munisipiu rasik, konaba selu stiker halo sirkulasaun ne’e ha’u hanoin maluk sira husi polisia tranzitu nian ne’e normal agora husi Alfandega nian maka tenki halo tempurariu importasaun hodi halo sirkulasaun, agora stiker ne’e bele ba semana ida ka fulan ida konaba tempurariu importasaun ne’e bele fulan 3 ou 6 ka tinan ida dala ida depende ba permintaan, agora daudaun asuntu refere ami informa ona ba ami nia parte juridiku nian iha diresaun nasional sei halo investigasaun, depois sente grave liu kareta bele selu pursentu 3 no bele mos kareta bele exporta fali ba Indonezia para labele tama kedas, maibe kareta sei submete ba iha ministeriu publiku” Nuno informa.
EMELIANA SAMARA LA SATISFAS SERVISU ALFANDEGA DETEIN KARETA IHA FRONTEIRA SALELE
Na’in ba Kareta Privadu ho Marka Toyota Hilux Sapa Matrikula Indonesia DH 8017 EG, Emeliana Samara deskontenti ho Servisu Alfadega iha fronteira Postu Integradu Salele asegura ninia kareta iha fronteira wainhira tama mai covalima timor leste hafoin halo viazen ba vizita famili iha Malaka NTT Indonesia.
Sidadaun Emeliana Samara konta ba Radio Comunidade Cova Taroman dehan, hanesan sidadaun ida sente la satisfas ho atetude servisu Alfandega nian ne’ebé asegura ninia kareta ne’ebé utiliza halo sirkulasaun ba mai Covalima Timor Leste no Malaka NTT Indonesia durante tinan 8 ona, uza stiker.
“Ha’u ema Indonezia maibe hau kaben ho ema Timor oan hela iha Munisipiu Covalima durante tinan 40, durante ne’e hau iha kareta privadu ida uza ba halo movimentu fasilita hau hela iha Timor, maibe horseik akontese problema ida halo ami sente la satisfas tanba kareta horseik loron Tersa ami tama husi Indonezia mai uza stiker hanesan baibain maibe ami to’o perbatasan Alfandega langsung foti ami nia dokumentu hadau fali xave kareta dehan fali “ita bo’ot nia kareta ami tahan iha ne’e, ami tahan iha ne’e tanba ita bo’ot labele lori ona stiker ne’e halo movimentu iha timor laran,” hau mos bingung dehan hanesan ne’e durante ne’e ha’u tama sai di’ak hela kuaze tinan 8 ona ha’u tama sai uza stiker ida ne’e hanesan baibain tanba sa maka ohin loron tahan fali ha’u nia kareta, depois halo ha’u la puas ida se karik iha Alfandega iha mudansa ba lei karik imi bele halo sosializasaun konaba lei ne’e ba komundade sira bele hatene, la’os ho imi nia cara ida mai hadau tiha xave kareta, hadau tan dokumentus kareta ida ne’e maka ami sente la puas, sedangkan ema Makasar sira tama mai lori sasan ilegal tula iha tronton 3-4 ne’e imi nunka hadau xave kareta no imi nunka halo buat ida ba ema sira ne’e hodi taha kareta,” Ameliana Samara lameta lia ne’e ba RCCT iha nia hela fatin Aldeia Ailok Laran, Suku Kamanasa, Postu Administrativu Suai Kuarta (27/03).
Nune’e Emeliana hato’o ona keixa ba Munisiteriu Publiku iha Covalima, atu hodi buka justisa ba konaba Alfandega Asegura ninia kareta Privadu Marka Toyota Hilux iha Fronteira Postu Integradu Salele Tersa (26/03) ne’e.
“ohin ha’u ba keiza ona iha Ministeriu Publiku, razaun sira hadau xave no tahan kareta iha fronteira tanba sira dehan ami labele uza ona stiker ne’ebé durante tinan barak nia laran ami uza, maibe sira dehan ami atu uza fali stiker temporariu, sedangkan durante ne’e tuir ami nia hatene stiker ida importasaun temporariu ne’e so berlaku ba kareta bo’ot sira ema lori mai halo servisu projetu ruma depois servisu hotu nia fil fali ba rai orijin ida ne’e tenke uza stiker tempurariu, maibe ba ami uza kareta privadu ba vizita familia ne’e la presija uza ida ne’e tanba lei fo dalan hele ba ami ne’e mak ami uza stiker hanesan baibain ne’e maibe horseik derepente de’it lei ida foun ne’e mosu mai hodi tahan tiha kareta, horseik ami sai ba ne’e sira la hatete buat ida depois ami tama fali mai maka sira hadau fali xave no dokumentus kareta nian, tanba ami tama ba Atambua dader lokraik ami fila fali mai Suai” Tenik Emeliana Samara.
Entertantu na’in ba kareta Emeliana Samara dehan durante ne’e uza kareta refere halo movimentu ba mai ba entre Covalima Timor Leste no Atambua NTT Indonesia liu husi Fronteira Postu Integradu Salele, selu liu husi tranzitu ba kareta ki’ik selu osan ho montante $ 15.00, ba kareta tronto bo’ot sira ne’e selu ho montante $ 30.00, durante ne’e selu hela de’it bainhira halo moventasaun, bainhira selu ona maka sira foin trata dokumentus hodi hetan sitker depois lori ba iha transporte trestre no Alfandega nian maka bele hasai tan sira nia karta lisensa.
Jornalista : Julio Salinas
Editor : Chamot Nahac
