Covalima (RCCT) 03-06-25-Hahu iha Loron 5 fulan juñu tinan 2025, Governu Timor-Leste liu husi Ministeriu Transporte Komunikasaun (MTK) sei fo limitisaun todan ba transporte merkaduria husi teritoria indonesia tama mai timor leste bazeia ba dekretu lei Numeru 6/2025.
Tanba ne’e MTK liu husi Diresaun Nasional Transporte Terrestre halo sosializasaun konaba dekretu lei numeru 6/2025 ba emprezariu Lokal sira iha Covalima no mos Emprezariu sira husi Malaka no Atambua NTT Indonesia ne’ebé durante halo atividade exportasaun merkaduria husi NTT mai Covalima.
“Mai pasa informasaun ba ita nia importador sira espesialmente iha Munisipiu Covalima sobre aprovasaun implementasaun dekretu lei No. 6/2025 konaba kontrolu limitasaun pezu ba kamioneta sira tula sasan merkadoria nian husi sorin balu ultrapasa fronteira mai Covalima Timor-Leste. Implementasaun, tuir loloos hahu ona iha semana hira liu ba, maibe tanba kondisaun tekniku nia implementasaun ami hadi’a. Implementasaun dekretu lei sei hahu iha 5 de Junu 2025” Diretór Jeral Transporte no Kominukasaun, Constantinho Fereirra Soares, inform aba jornalista hafoin remata halo sorumutu ho Emprezariu Lokal Covalima oan no Emprezariu husi Malaka no Atambua iha Fronteira Postu Integradu Salele.
Mensiona iha dekretu lei numeru 6/2025 ne’e regula transporte merkaduria ho kategoria hat ne’ebé ho kuantidade taxa ne’ebé diferensia.
“Tuir dekretu lei ne’ebe iha mensiona kamioneta sira ne’e tama mai Timor ne’e iha kategoria 4, dependente ba ninia pezu ho ninia roda, dekretu lei ne’e sei limita ba kontrolu pezu kareta ho sasan, no pagamentu iha modelu rua. Primeiru, pagamentu pasajen ordinaria, kareta hotu ne’ebé tula sasan tama mai ne’e obrigatoriumente tenki selu taxa de pasajen ezemplu hanesan kareta uzu roda 4 ninia taxa ordinaria selu osan ho montante dolar amerikanu tolu nulu ($ 30.00), ne’e tama deit sai la selu. Kareta ho roda-6 nia taxa ordinaria selu dolar amerikanu tolu nulu resin lima ($ 35.00). Kareta roda-8 obrigatoriu nia tenki selu taxa ho montante dolar Amerikanu haat nulu ($ 40.00). kareta ho roda 10 ka liu selu taxa dolar amerikanu hat nulu resin lima ($ 45.00)” Tenik, Constantinho Fereirra Soares.
Fatin hanesan reprezenta Emprezariu Covalima oan atual Prezidente Kamra Komersiu no Industria Munisipiu Covalima, Grinaldo de Jesus dehan ho implementasaun lei numeru 6/2025 ho fo limitasaun todan transpote merkaduria ne’e sei hamosu impaktu hodi kontribui ba folin sasan sa’e no mos hamenus taxa importasaun.
“Ami nia rekomendasaun ba governu liliu ba iha ministeriu relevante atu bele haree fila fali kira-kira nia benefisiu ne’e di’ak ka lae, se benefisiu ladi’ak oinsa, karik governu kontinua mantein ho dekretu lei refere ne’e ita haree fali ba iha atividade loro-loron nian iha dampak ka lae, se husi lei ne’e fo benefisiu la di’ak hanoin nia dampak ne’e ita sei haree husi kareta tama no sai, bele mos kareta nia tama bele menus, bele mos sasan folin tenke sae” nia dehan.
Governu aplika regra foun ne’e atu garantia seguransa rodaviariu no proteje infraestrutura publiku liu husi estabelese taxa administrativu ba servisu administrasaun no kontrulla ba relasaun ho limitasaun todan ba transporte merkaduria ne’ebé tama mai timor leste liu husi fronteira rai maran ho limitasaun todan masimu kilo grama rihun sanulu resin ualu (18.000kg), nune’e transporte ne’ebé viola todan tuir autorizasaun mak sei selu multa dolar ($5.00) kada kilo grama. Ho nune’e transporte hirak ne’e proibidu atu halo sirkulasaun bainhira seidauk selu taxa administrative bazeia ba artigu 7 husi dekretu lei numeru 6/2025.
Entretantu Atividade sosializasaun konaba dekretu lei numeru 6/2025 ba Emprezzaun Lokal Covalima oan no Emprezariu sira husi Malaka no Atambua, NTT Indonesia ne’e hala’o iha salaun enkotru Fronteira Postu Integradu Salele. Nune’e Governu sei lansamentu iha Batugede konaba implementasaun dekretu lei numeru 6/2025 ne’e iha loron 5 fulan juñu 2025, hodi hahu limita ona todan ba transporte merkaduria tama teritoria timor leste liu husi fronteira rai maran.
Jornalista : Julio Salinas
Editor : Chamot Nahac