“Iha biban ida ne’e nudar autoridade atu hato’o ba ita bo’ot sira iha fatin ida ne’e katak ita nia prezidente republika dekreta ona loron eleisaun parlamentar nian, maibe dala ruma iha foho ne’e ema lideransa politiku na’in sira hemu tua iha ne’eba lanu iha ne’e mai, ida ne’e hanesan autoridade lakohi atu akontese iha Covalima atu povu monu ba iha manobra lider politiku sira nian” informa Administrador Munisípiu Covalima Francisco de Andrade, hafoin akompana Sekretaria Estadu Kooperativa (SEKOOP) halo dialogu ho komunidade sira iha Aldeia Fatu-Loro, Suku Taroman, Postu Administrativu Fatululik, Kinta (17/02).

Adiministrador haktuir, dala ruma lider partidu politiku balu atu hetan votus sira la’o tama sai aldeia no suku sira hodi sosa votu ho osan $ 50- $ 100, ida ne’e akontese beibeik, tan ne’e nudar autoridade hakarak hato’o ba ita bo’ot sira kuandu eleisaun to’o ona ba iha sentru votasaun tenki vota ho konsiensia labele vota tanba ema nia osan.

Tanba nia fo osan ho $ 50 ohin signifika nia sosa votus, bainhira nia manan ona hodi ba kaer ona nia sei la tau matan ba o, tanba o nia votus ne’e laos gratuita maibe nia sosa ho $ 50.

Kuandu sira sosa ona, sira ba ukun nunka tau matan ba povu tanba sira sosa imi nia votus, ne’ebé bainhira sira ba kaer ukun karik sira hanoin ona durante hasai osan hodi ba sosa votus ne’e bainhira maka tama fali, entaun sira aprova osan estadu nian ne’e tenki foti beibeik hodi rekoper nia orsamentu, maibe antes atu rekopera hotu nia mandatu mos hotu entaun dezenvolvimentu mos sei la la’o.

Administrador dehan foin lalais FRETILIN halo viabilizasaun ba VIII governu no planu governu ida ne’e nian maka hari uma kbi’it laek (UKL) ne’ebé nakfilak ona ba Uma Naroman ba Povu (UNP), la hanesan sira ne’ebé kaer governu uluk hari uma MDG’s halo animal mak hela ba la’os ema mak hela ba.

Administrador husu ba komunidade Fatu Loro katak “imi simu ona uma UKL ka sei dauk, imi simu Sesta Bázika ka sei dauk, imi simu osan subsidiu $ 200, ka seidauk, imi simu ona, serbisu mão de obra ne’e imi serbisu ka lae komunidade sira hatan dehan ami simu no serbisu, planu ida ne’e la’o hafoin FRETILIN ba vializa maka foin implementa programa sira ne’e, katak dezenvolvimentu hakbesik ba komunidade labele dezenvolvimentu konsentra fali iha nasional ne’eba.” Dehan Administrador

Tenik Administrador “Kuandu buat sira ne’e atu la’o didi’ak no la’o susesu ba oin imi hotu hotu bainhira iha eleisaun parlamentar ne’e mai karik ha’u hanesan autoridade husu nafatin imi atu vota ba oitavu governu konstituisional ida ne’e, atu nune’e programa sira ne’e bele la’o kontinua hodu hadi’a povu nia moris” nia dehan.

Administrador haktuir “hanesan foin lalais akontese iha media sosial kuandu governu ida ne’e halo uma ba povu kbi’it laek sira ba hasa’e fali bandeira CNRT, uluk CNRT halo maka uma MDGs’ iha Tilomar ne’eba, povu ki’ik sira seidauk hetan uma maibe sira halo uma ba animal hanesan karau, bibi, fahi no manu sira mak hela ba, tanba ne’e maka dala ida tan nudar autoridade lakohi nia povu sai vitima tan ba ema seluk, maibe imi tenke matan moris neon na’in eleisaun parlamentar besik ona vota ba oitavu governu konstituisional atu nune’e dezenvolvimentu lao hanesan ne’e nafatin.” Katak

Sekretaria Estadu Kooperativa (SEKOOP), Elizario Ferreira, haktuir planu oitavu governu konstituisional nian maka halo uma kbi’it laek ba povu atu hela ba la’os hanesan sira ida uluk kaer governu halo uma MDGs tesik ba iha Tilomar ne’e mos gasta osan hanesan UKL nian, maibe agora uma sira ne’e se maka hela ba, kolega sira animal ain hat (4) kuda, karau, fahi, bibi sira mak hela ba la’os ema mak hela.

Elizario dehan sira halo buat ida laiha responsabilidade depois dehan ne’e sira ni’an, maibe governu agora ne’e halo buat ida ho kualidade hodi fo ba povu hela.

FRETILIN ba viabiliza oitavu governu konstituisional hatudu duni ninia maturidade politik ho prinsipiu ida katak liberta patria, liberta povu, programa ida tuir maka uluk katuas ho ferik tinan tinan bo’ot simu osan $ 30 agora sa’e ona ba $ 50 kada fulan ne’e planu governu ida ne’e nian hodi aumenta subsidiu idozos ne’e, planu ida agora inan isin rua sira sei simu fula-fulan $ 15.00 ne’e ema bolu dehan jerasaun foun, ne’ebé aprova kedas iha tinan 2022, husi ida ne’e ba oin labarik moris mai sei simu nafatin osan ne’e to’o tinan 6 programa ne’ebé mak aprova ona.

Elizario afirma uma naroman ba povu FRETILIN kompremete iha tinan 2018, katak FRETILIN manan ba ukun sei halo uma, agora FRETILIN la manan mais ba viabiliza deit nia bele halo ona uma ida ne’e.