AUTORIDADE NO KOMUNIDADE SUKU OGUES HALO SEGUNDU LEJITIMASAUN BA LEI TARA BANDU SUKU

Covalima (RCCT) 29-12-23-Autoridade no Komunidade sira iha Suku Ogues halo segundu lezitimidade ba lei tara bandu hafoin halo revizaun ba artigu sira balu ne’ebé hakerek iha lei anterior basa la efeitu ba komunidade, liu liu konaba sansaun balu bo’ot liu komunidade nia hakarak no mos laiha regulamentu atu jere konaba taxa ne’ebé tama ba komunidade.

Konseptor ba Lei tara bandu iha suku ogues Antonio Marsal saran lia konaba lei tara bandu ne’ebé estabelese ona hahu tinan 2013, ne’ebé hetan lezitimidade husi governu timor leste liu husi sekretaria estuda meiu ambiente.

regulamentu tara bandu ne’e sai ona lei iha dia 7 de junu 2013, iha momentu ne’eba kedas hetan lezitimidade husi sekretariu estadu meiu ambiente,no lei ida ne’e ohin ita halo segundu lejitimidade lei tara bandu ne’e iha parte tolu,maka relasaun ema ho ema, ema ho natureza no ema ho maromak, parte importante tolu ne’e mak halo penjabaran sai ba artigu 44 ne’ebe agora dadaun ita hamotuk ho autoridade sira atu halo segundu lejitimiasaun” Antonio Marsal esplika

Xefe Suku Ogues, Febriano Perreira dehan re-organiza lei tara bandu ne’e atu hodi kontribui reseitas ba iha nivel suku.

iha lei pasadu, lei antigu nian, laiha kontru ne’ebe mak di’ak, ne’ebe hanesan xefe suku foun hakarak atu servisu hamotuk ho maksawar no lia na’in hotu husi uma metan para oainsa ita bele re organiza hodi nune’e ita bele kontribui reseitas ba nível suku, tanba kompetensia suku mos atu rekolla resetas, suku laiha osan ne’ebé bo’ot maibe iha rekursu, entaun hanesan xefe suku no konsellu hotu iha hanoin atu hahu hodi rekolla reseitas, hetan fundu hodi kontribui ba ita nia dezenvolvimentu iha nível suku” katak Xefe Suku Ogues, Febriano Perreira.

Peskijador Legal iha JSMP Evaristo dos Reis Ferreira manifesta dehan re- ativasaun ba lei tara bandu ne’e mai husi inisiativa komunidade rasik ne’ebé liu husi JSMP halo peskiza durante tinan ida hodi rona sujestaun no kritika husi komunidade sira konaba lei tara bandu ne’e rasik ladun iha efeitu ba nesesidade komunidade nian.

razaun fundamentu husi re-ativa ne’e maka lei anterior ne’e barak mak laiha nia efetu no sansaun balu bo’ot liu komunidade sira nia hakarak, exemplu badak mak iha sansaun balu hatete karak ema na’ok sasan tenki denda karau metan, iha tempu mak hanesan iha suku ogues laiha karau metan, entaun ne’e la sesuaikan ho komunidade sira nia hakarak, seluk mos maka iha lei anterior ne’e laiha regulamentu atu jere konaba orsamentu, taxa ne’ebe tama husi lei tara bandu ne’e rasik, ne’e mak liu husi ami peskija komunidade sira ejiji konaba ida ne’e hodi halo revizaun ida ne’e” esplika Peskijador Legal iha JSMP Evaristo dos Reis Ferreira

Entrentatu estadu liu Konstituisaun Republika Demakratka Timor Leste Artigo 2 numeru 4 no mos iha artigu 59 numeru 5 hatete estadu valoriza lisan ka norma sira hotu ne’ebé mak la kontra lei, nune’e ho lei tara badu ne’ebé estabelese husi komunidade sira bele ajuda ona justisa forma hodi hamenus burukrasia sira ne’ebé komunidade sira infrenta.

Jornlista : Moichung

Editor      : Chamot Nahac

Array