APA Fatumea-Lideransa Komunitaria Lori Informasaun Programa Rai Matak ba Komunidade Sira

Covalima (RCCT) 17-03-25-Centro Comunidade Covalima (CCC) kontiniua halo alargamentu ba Programa Rai Matak iha Postu Administrativu Fatumea hodi fo no prepara sustentabilidade ekonomia ba komunidade sira iha futuru.

Programa Rai Matak hanesan uniku Programa husi CCC, apoiu fini ai horis ba to’os na’in sira atu kuda iha ida idak nia rai rasik ne’ebé la partense ba estadu inklui la iha disputa. Iha programa kuda ai oan ne’e CCC insentiva to’os na’in sira ho osan dolar amerikanu, sentavus lima nulu ( $ 0,50) ba ai hun ida, selu kada tinan durante tinan tolu nulu.

Administrador Postu Administrativu (APA) Fatumea, Cesar Madeira Amaral, Konsidera Programa Rai Matak fo benefisiu ekonomia ba komunidade, nune’e mak nia husu ba lideransa komunitaria sira atu kopera ho ekipa CCC hodi sosializa Programa Rai Matak ba komunidade hodi bele asesu sai benefisiariu husi programa referida.

“Servisu hamutuk ho na’in ba programa hodi hakbesik ita nia komunidade, esplika ba ita nia komunidade katak Programa Rai Matak ne’e ita mak kuda ai oan iha ita nia to’os rasik. To’o tinan ida ema selu ita nia ai hun ida sentavus lima nulu, ai ne’e sai na’in ba ita, labele tesi arbiru iha durasaun tinan tolu nulu, depois ai ne’e sei fo benefisu ba ita” Cesar Madeira Amaral dehan.

Diretór CCC Alberto de Jesus Barros haktuir istoria badak konaba Programa Rai Matak ne’ebé sei fo benefisiu hadi’ak komunidade nia moris liu husi fornese viveirus ai ba komunidade, kuda ai hun ida selu sentavus lima nulu kada tian durante tinan tolu nulu, no ai ne’ebé kuda sei partense ba komunidade rasik.

“Programa ida ne’e uluk ema bolu ho Musan Ida, mais to’o ikus tau fali naran Rai Matak no programa ida ne’e ninia istoria naruk. Iha 2009 ha’u ba kursu iha Australia, ha’u ko’alia ho malae atu loke kursu komputador iha Suai, maibe to’o ikus ita hetan fali CD ida iha malae nia meja leten hakerek Baucau, Postu Bagi, depois kuda ai oan, entaun malae loke video fo ha’u, kuda ai oan ne’e povu mak kuda, rai ninian rasik, $ 0,50 kada tinan kada ai hun no to’o tinan tolu nulu.” Diretór CCC Alberto de Jesus Barros, haktuir.

CCC implementa ona Programa Rai Matak ba komunidade iha Postu Administrativu Tilomar, Fatumea no Fatululik, Munisipiu Covalim. Iha implementasaun Programa Rai Matak, CCC aplika ba komunidade sira kuda ai oan iha to’os rasik ho Sistema agrofloresta, signifika to’os ne’ebé iha sistema kombinasaun ai oan oi-oin no ai-horis agrikultura sira. Sistema ne’e aumenta produtu no kriasaun ho diversifika ba ai-horis, hadia’k kualidade agrikultura, prevene degradasaun rai, minimiza risku falla iha kolleta (gagal panen), protesaun ba erosaun rai no hamenus uja adubus.

Jornalista     : Alfredo Barreto

Edito             : Chamot Nahac

Array