Komunidade Leonora Alves, hasasin tanba volume be, ne’e ki’ik mak sira tenki ba hein iha tanki atu kuru be, kada ves sira tenki hein husi lorok kraik to’o fali dader, tanba ne’e tenki lori mos ho biti no sumasu para toba iha tangki hun hodi hein be.

“Be sai ki’ik oan los, ami mai bein para ami nia osan dader ba eskola ne’e haris, uza tein, Fase ropa, ami ba mota deit mos be maran hotu, ne’ebé, ami tenki daka hein malu ami lori biti tia mak toba iha rai deit, ami nia oan sira ain kanek lori ba iha ne’e, hein to’o dader, lokoraik kalan to’o rai naroman loron to’o kalan, karik ami la mai hein lori saida mak ami atu tein ami atu hemu nian mos be agora araska ami atu sosa akua mos araska osan” Komunidade Leonora Konta

Komunidade Santina Cardoso hasara dehan, hein atu kuru be, hahu husi kalan to’o dader, basa atu utiliza ba nesesita sira nia oan ba eskola, tan ne’e responsavel hanesan inan tenki hein to’o hetan be.

Santina dehan antes ne’e sira asesu ba be husi mota, maibe ne’e distansia do’ok husi sira nia hela fatin, la’o ain lorin oras kuaze oras 2 to’o 3.

“Ami araska los be, ne’ebé ami presija hein dala ruma to’o dader tanba masa barak hanesan ne’e ami tenki hein malu ne’ebé ami presija los be tanba dadersan ami nia oan sira tenki ba eskola fo haris ami nia oan sira dala ruma ami nia oan sira la haris tanba be la sufisiente ba atu fo haris sira, dala ruma sira kose deit nehan, fase deit oin sira ba eskola, nudar Inan ami presija hein, kalan bo’ot mos ami tenki hein nafatin to’o dadersan, hakarak ka lakoi ami tenki hein be ida ne’e, araska los ba be hemu. uluk tempu abo sira nian ami kuru be feto, ami tenki ba fasi ropa iha ne’eba depois ba kuru be iha ne’eba, ne’e distansia dok tebes kuandu la’o mais ou menus han oras rua ou tolu hanesan ne’e” Katak Santina

Xefe Aldeia Nikir, Suku Beiseuk, Muscar Cardoso relata, hahu timor leste ukun rasik an, Komunidade Aldeia Nikir la asesu ba mos to’o agora, nia rekoñese durante ne’e komunidade sira atu kuru, ne’e tenki hein husi kalan to’o fali dade basa debit be ne’ebé fornese ba komunidade sira ne’e ki’ik.

Nia dehan, hato’o ona preokupasaun ne’e ba governu maibe seidauk iha resposta.

“Durante tinan naruk, desde ke ukun an ne’e afeta nanis ona, tanba be mak araska los, be ne’e ki’ik, momentu CVTL ajuda ami, dada be ida ne’e, debit be ki’ik liu, durante ne’e ami hato’o hela relatori ba suku ba to’o iha postu ba to’o iha munisipiu, parte balu ami hato’o ona ba entidade relevante sira atu dada be ba komunidade so deit to’o agora seidauk iha resultadu usi Governu. Iha momentu ne’eba sekretariu estadu mos mai iha ne’e ami hato’o relatoriu sira ne’e ba, ninia resultadu seidauk iha to’o ohin loron, nafatin povu infrenta ba be mos iha ne’e, tanba agora tempu bai loro naruk be mos dibit.” Relata Xefe Aldeia Nikir

Xefe Aldeia ne’e fundamenta, tanba volume ne’ebé fornese husi tangki be mos ne’e ki’ik maka komunidade sira uja alternativu asesu ba be mota ne’ebé ho distansia kilomentu 5 husi komunidade nia hela fatin.

“Be sira utiliza durante ne’e bolu dehan be foto, kada ves sira iha ne’e sira utiliza ba to iha ne’eba kada ves la sustenta sira sira balu la hetan ona tenki halai ba iha aftin ne’e hodi hetan be mos, lokal be ne’e mais ou menus husi ne’e ba kilometru lima,” tenik Xefe Aldeia Nikir Muscar Cardoso.

Entretantu Be mos ne’ebé komunidade Aldeia Nikir asesu agora ne’e hetan apoiu husi Cruz Vermella Timor Leste iha Covalima, maibe Tanba Volume be ne’e ki’ik maka iha tempu bailoro komunidade sira tenki infrenta menus asesu ba be mos hotu sustenta nesesidade uma laran ba moris lor loron nian.

Jornlista : Moichung

Editor : Chamot Nahac