Covalima (RCCT) 27-07-21, Ministerio Ensino Suprior Sensia Kultura liu hosi Sekretario do estadu arte e kultura halo sensibilizasaun kona ba retifikasaun konvensaun Unesco Tinan 1972,2003 No 2005 iha Suco Suai Loro ba Komunidade Sira.
Programa sensibilizasaun ida ne’eatu hodi enkoraja nafatin komuinidade sira nia konisiementu kona ba sira nia kultural rasik nune’e sira bele hatene lolos katak kultura lolos ne’e mak ida nebe mak ita nia bei ala sira husik hela mai ita” Dehan Diretur jeral Arte e Cultura Manuel Ximenes Smith relata.
Diretur Smith Fundamenta wainhira Lia nain sira tenki nakloke hodi konta Istoria lolos ba foin sa’e sira nune’e Foinsa’e bele hatene hatur lolos Kultura nebe mak iha nanis ona.
“iha parte seluk mos hanesan ita nia lia nain sira la nakloke ba iha foinsa’e sira tanba sira tauk se bainhira sira esplika sala ba foinsa’e sira, tanba katuas lia nain sira tauk mate” Diretur jeral Arte e Cultura Manuel Ximenex Smith relata.
Maneul Smith mos realsa Kultura ne’e eziste tanba iha Komunidade nebe halo movimentasaun Sosiais nebe iha relasaun ho arte no kultura no mos timor leste iha infiltrasaun kultura husi rai liur.
“kultura ezisti tanba iha ema no se la iha ema maka kultura la ezisti tanba ema mak halo nia movimentasaun ba iha asuntus sosias sira liga ho arte kultura hodi hamosu arte kultura ne’e rasik no ita hatu hantene katak ita nia nia rai doben ida ne’e iha infiturasaun atividades kultural buat barak liu hosi ema nia humanu,liu hosi ema nia hatais, ema jestu, ema nia hanoin ka pesamentu oi-oin.” Smith Realsa
Manuel hatutan papel Sekretariu Estadu no Kultura nia mak atu kontinuasaun hodi prove obra nebe mak ita nia katuas lia nain sira halo. Diretur Manuel Smith mos dehan iha Covalima, Suco Suai Loro hanesan Suco ida nebe sei nafatin devende no valiriza obra Bei Ala sira nian tan ne’e nia dehan Suco Suai loro hanesan Kampo Kampo Tradisaun nebe nafatin devende Karekter Kultura Suco ninia.
“ami hili suco suai loro tanba komunidade iha suco ida ne’e sai hanesan kampo tradisional no la’os katak moris promutivu maibe karakter kultural iha suco ida ne’e tanba kultural iha suco ida ne sei proteje nafatin hanesan uma antigu nian sira no la’os minimiza suco sira seluk maibe ambiente nebe mak iha suco suai loro ne sei nafatin uza kultural bei ala sira nian ho nune’e mak ita nafatin mai inkoraza sira atu nune’e hodi hametin sira nia fiar, hodi haklaken ba juventude sira atu nune juventude sira bele hatene konaba saida mak identidade kultural ida lolos ne mak ida nebe”tenik Manuel .
Entretantu tuir informasun iha terenu nota katak sensibilizasun ne sei realiza iha realiza mkos ba iha municipio hotu nebe mak iha ita nia nasaun ida ne’e.
Jurnalista :Lito de Jesus
Editor :Chamot Nahac
